Onze bestuurder wil voor een periode van 6 maanden bij wijze van proef de manier van roosteren wijzigen, om te bezien of dit zal leiden tot betere resultaten. De ondernemingsraad heeft om een instemmingsaanvraag verzocht. De bestuurder vindt echter dat hij de instemming van de ondernemingsraad niet nodig heeft omdat het gaat om een pilot. Hoe zit dit en wat kan de ondernemingsraad doen?
Pilots komen binnen ondernemingen geregeld voor, en zijn over het algemeen bedoeld om bijvoorbeeld een bepaalde werkwijze te onderzoeken op haalbaarheid en werkbaarheid in de praktijk. Het begrip ‘pilot’ komt niet voor in de Wet op de Ondernemingsraden en er kan dus onduidelijkheid ontstaan over de vraag of een pilot instemmings- of adviesplichtig is.
Rechters hebben zich in het verleden al vaker moeten buigen over dit soort vragen. Uit deze rechtspraak volgt dat een aantal factoren van belang is voor de vraag of een ondernemingsraad bij een pilot betrokken dient te worden. In de eerste plaats moet het onderwerp van de pilot onder het instemmings- of het adviesrecht vallen. In het geval van de roostering is dit het geval. In de tweede plaats is de periode die de pilot beslaat van belang, en ook de omvang van de pilot. Indien de pilot slechts een korte periode duurt en een kleine groep werknemers raakt, zal er minder snel sprake zijn van instemmingsrecht. Dat kan weer anders zijn wanneer het gaat om een groep kwetsbare werknemers. Uiteraard weegt ook het belang van het onderwerp van de pilot voor de onderneming mee. Bestuurders stellen soms dat het instemmingsrecht niet van toepassing zou zijn, omdat de maatregel eenvoudig kan worden teruggedraaid en de gevolgen omkeerbaar zijn. Uit de rechtspraak blijkt echter, dat de zojuist genoemde criteria veel belangrijker zijn.
In dit geval gaat het om een pilot met de duur van 6 maanden waarbij de gehele roostering wijzigt. Dit is geen korte periode en deze pilot zal waarschijnlijk van invloed zijn op een aanzienlijke groep werknemers. Er is alle reden om het instemmingsrecht te claimen.
Wanneer de bestuurder zonder instemming van de ondernemingsraad de pilot invoert, dient de ondernemingsraad binnen een maand de nietigheid in te roepen. Ook is het verstandig om – gelet op de gevolgen van de nieuwe manier van roosteren – een procedure te starten bij de kantonrechter om de verdere uitvoering van de pilot te verbieden.
Wordt de ondernemingsraad wel betrokken bij dit soort vraagstukken, dan is het aan te bevelen om heldere afspraken te maken over de aard, de omvang en het doel van de pilot. Het evaluatiemoment en de criteria van de evaluatie kunnen doorslaggevend zijn, dus ook daar zal de ondernemingsraad zorgvuldig naar moeten kijken.
