Wij zijn een ondernemingsraad van een middelgroot bedrijf in de voedingsindustrie. De or heeft een verzoek ontvangen van de bestuurder om in te stemmen met een wijziging van de roosters. De wijziging houdt onder meer in dat werknemers elke dag 30 minuten later beginnen. Dit kan voor werknemers nadelige gevolgen hebben, bijvoorbeeld voor de toeslag. Waar moet de or op letten bij zo een instemmingsverzoek?
Roosters zijn erg belangrijk voor werknemers. Veel mensen hebben hun persoonlijke situatie aangepast op het werkrooster. Wanneer dan plotseling veranderingen worden doorgevoerd kan dit tot onhandige situaties leiden, bijvoorbeeld ten aanzien van de combinatie zorg en werk. Roosters kunnen ook van invloed zijn op de wijze waarop het werk gedaan moet of kan worden.
De ondernemingsraad heeft een instemmingsrecht wat betreft vaststelling of wijziging van een rooster. Een rooster is een arbeids- en rusttijdenregeling en is opgenomen in artikel 27 van de WOR. Wanneer de cao het onderwerp van de roosters inhoudelijk regels, geldt het instemmingsrecht niet. De bestuurder heeft dan zelf immers ook geen vrijheid om de roosters te wijzigen. Wanneer de cao slechts een soort raamwerk geeft en de roosters binnen dat raamwerk kunnen worden ingevuld, geldt wel een instemmingsrecht. In sectoren waar het gebruikelijk is om met roosters te werken, zoals bijvoorbeeld in de kinderopvang, geeft de cao vaak duidelijke normen aan voor de roosters. Wanneer de werkgever dus de roosters wil wijzigen, zal hij over het algemeen instemming moeten hebben van de ondernemingsraad. Hij zal dan ook goed moeten kunnen uitleggen wat de aanleiding is om de roosters te wijzigen, wat de redenen zijn om juist deze wijziging door te voeren en wat de gevolgen zijn voor de werknemers. De beoordeling door de or begint in feite bij het toetsen van de redenen van de wijzigingen en de vraag of de voorgestelde wijzigingen passen bij de beweegredenen. De or moet daarnaast voor een inhoudelijke beoordeling in ieder geval bekijken of er een cao van toepassing is die iets regelt ten aanzien van de roosters. Ook zal de or moeten bekijken of de voorgestelde wijzigingen in lijn zijn met de Arbeidstijdenwet en het Arbeidstijdenbesluit. In de Arbeidstijdenwet staan alle regels over de uren waarop gewerkt mag worden, de tijd die een werknemer moet kunnen rusten als ook de maximale hoeveelheid nachtdiensten. In het Arbeidstijdenbesluit staan aanvullende regels en uitzonderingen op de Arbeidstijdenwet. Er kunnen redenen zijn om geen instemming te verlenen. Bijvoorbeeld wanneer het rooster in strijd is met cao-bepalingen, of wanneer het nieuwe rooster nadelige gevolgen heeft voor werknemers terwijl de reden van de roosterwijziging niet duidelijk is. Als de werkgever toch het nieuwe rooster wil invoeren, zal hij de kantonrechter moeten verzoeken om vervangende toestemming. Indien de bestuurder deze ‘Koninklijke Weg’ niet volgt en het nieuwe roosters gewoon invoert, dient de or binnen een maand de nietigheid in te roepen.
