Vanwege een reorganisatie zullen er volgend jaar functies binnen onze onderneming komen te vervallen. Sommige functies komen in een iets gewijzigde vorm terug. De bestuurder vindt dat iedereen op een functie moet solliciteren, ook wanneer de nieuwe functie erg lijkt op de functie in de huidige organisatie. Hoe zit dit?
Ontslagen vanwege bedrijfseconomische gronden dienen zo objectief mogelijk plaats te vinden. Tenzij dit bij cao anders is bepaald, wordt het zogenaamde afspiegelingsbeginsel gehanteerd.
Het begrip ‘uitwisselbare functies’ speelt een belangrijke rol bij het afspiegelingsbeginsel. Het begrip wordt gehanteerd bij het bepalen van de groep waarin ontslagen vallen. Daarnaast wordt het begrip gebruikt bij een vergelijking tussen functies in de oude en in de nieuwe organisatie. Het kan namelijk voorkomen dat binnen de onderneming een nieuwe functie is of wordt gecreëerd die duidelijke overeenkomsten vertoont met de (te) vervallen functie. Als deze nieuwe functie als uitwisselbaar moet worden beschouwd met de (te) vervallen functie, hoeven medewerkers niet te solliciteren, maar moeten zij worden geplaatst. Indien er meer medewerkers zijn dan arbeidsplaatsen moet er worden afgespiegeld. Sollicitatie is dan niet aan de orde, en selectie op kwaliteit dus ook niet.
Het begrip ‘uitwisselbare functie’ wordt gedefinieerd in de Ontslagregeling en de Uitvoeringsregels Ontslagtaak UWV. Een functie is op grond hiervan uitwisselbaar met een andere functie als de functies vergelijkbaar zijn wat betreft de inhoud van de functie, de voor de functie vereiste kennis, vaardigheden en competenties, en de tijdelijke of structurele aard van de functie. Ook het niveau van de functie en de bij de functie behorende beloning horen gelijkwaardig zijn.
Om functies te vergelijken, moeten alle onderdelen van een functie naast elkaar worden gelegd. Wat zijn de werkzaamheden, welke taken en verantwoordelijkheden heb je nodig in de functie, welke competenties zijn eraan verbonden? En daarnaast moet goed worden gekeken naar het niveau van de functie en de bij de functie behorende beloning.
De elementen moeten in onderlinge samenhang worden bekeken. Dit betekent dat niet per definitie één element het belangrijkst is. De beloning legt echter veel gewicht in de schaal, aangezien deze vaak gekoppeld is aan verschil in taken, verantwoordelijkheden en competenties die nodig zijn. Een verschil in salaris duidt dan ook al snel op een verschil in functieniveau, maar dit kan wel worden weerlegd.
Bij de vergelijking geldt, dat de functiebeschrijving het uitgangspunt vormt. Feitelijke werkzaamheden vormen slechts dan de basis voor de beoordeling of er sprake is van een uitwisselbare functie of niet, wanneer functiebeschrijvingen ontbreken, of wanneer de functiebeschrijving in sterke mate afwijkt van de praktijk.
