Vanaf 1 januari 2015 wordt de wet maatschappelijke zorg (WMO) uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van de gemeenten. Doel van die wet is dat mensen zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen, onder meer door het aanbieden van thuiszorg. In de thuiszorg zijn inmiddels door de bezuinigingen al enkele tienduizenden werknemers ontslagen. Die ontslaggolf zou wel eens om kunnen slaan in een tsunami. De oorzaak daarvan ligt niet in de WMO maar in het nieuwe ontslagrecht dat per 1 juli 2015 in werking treedt.
Op dit moment is het zo dat een thuiszorginstelling die geconfronteerd wordt met minder werk voor een deel van het personeel een ontslagvergunning aan kan vragen bij het UWV vanwege bedrijfseconomische redenen. Krijgt de werkgever die vergunning dan kan hij de werknemer ontslag verlenen. Hij hoeft dan aan de werknemer geen ontslagvergoeding te betalen. De werkgever zou er ook voor kunnen kiezen om voor de werknemers ontbinding van de arbeidsovereenkomst te vragen bij de kantonrechter. Dat gebeurt echter zelden, omdat de kantonrechter wél een vergoeding toe kan kennen. Bij veel thuiszorginstellingen gaat het om honderden tot zelfs duizenden ontslagen, waardoor het moeten betalen van even zo veel vergoedingen simpelweg onbetaalbaar zou zijn. Kantonrechters hebben nu echter de mogelijkheid om bij het toekennen van een vergoeding rekening te houden met de financiële positie van de onderneming. Dit alles gaat fundamenteel veranderen.
Vanaf 1 juli 2015 zijn thuiszorginstellingen verplicht om bij ontslagen om bedrijfseconomische redenen ontslagvergunningen aan te vragen bij het UWV. En het UWV is vanaf 1 juli 2015 verplicht op grond van de nieuwe wet Werk en Zekerheid een vergoeding te verbinden aan het ontslag, de transitievergoeding genaamd. De hoogte van die vergoeding bedraagt voor de eerste tien dienstjaren 1/3 maandsalaris per dienstjaar en vanaf 10 jaar dienstverband per dienstjaar ½ maandsalaris. Voor werknemers boven de 50 die meer dan tien dienstjaren hebben, is voorzien in een maandsalaris per jaar dat ze meer dan 10 jaar gewerkt hebben. Een voorbeeld. Een werknemer van 55 jaar, die een dienstverband heeft van 15 jaar en 7 maanden en een maandsalaris van €3000,00 krijgt straks bij ontslag recht op een transitievergoeding van €25.750,00. De wet voorziet niet in een mogelijkheid hiervan naar beneden af te wijken als de financiële situatie van de werkgever daarom vraagt.
De consequentie van het voorgaande is enorm. De bezuinigingen in de thuiszorg zijn nu al zichtbaar in vele ontslagen en dat gaat in 2015 en 2016 nog door. Het leidt tot de merkwaardige situatie dat werknemers die vóór 1 juli 2015 de klos zijn zonder enige vorm van vergoeding op straat kunnen worden gezet en dat werknemers die ná die datum worden ontslagen een vergoeding meekrijgen. Als de thuiszorginstelling die althans kan betalen. In een zaak waar ik nu zelf bij betrokken ben moeten de komende twee jaar ongeveer 1200 werknemers ontslagen worden. Het is nu al helder dat het ontslag van enkele honderden werknemers ná 1 juli 2015 met de daaraan gekoppelde transitievergoeding onvermijdelijk zal leiden tot het faillissement van de thuiszorginstelling. Dan gaan er geen 1200 werknemers de WW in, maar ruim 10.000!
