Op 7 november 2013 heeft het Europees Hof van Justitie (hierna: het Hof) een belangrijke uitspraak gedaan in een langslepend conflict tussen een verzekerde en een rechtsbijstandsverzekeraar. Het Hof oordeelt dat als er sprake is van een administratieve of gerechtelijke procedure, een verzekerde aanspraak kan maken op een zelf te kiezen advocaat op kosten van de rechtsbijstandsverzekeraar.
Wat was de casus? De verzekerde had een conflict met zijn werkgever en meende op basis van zijn rechtsbijstandsverzekering op kosten van de rechtsbijstandsverzekeraar een zelfgekozen advocaat in de arm te kunnen nemen. De rechtsbijstandsverzekeraar stelde zich op het standpunt dat dit enkel mogelijk was als er sprake was van een belangenconflict (zowel werkgever als werknemer hebben bij dezelfde verzekeraar een polis afgesloten) of bij een procesmonopolie (procedures bij onder meer de Rechtbank, het Gerechtshof of de Hoge Raad kunnen alleen door een advocaat worden gevoerd). Bij de meeste arbeidszaken is er echter geen sprake van een procesmonopolie, nu deze veelal bij de kantonrechter worden gevoerd. Hetzelfde geldt voor het ambtenarenrecht, waar er in bezwaar of (hoger) beroep geen wettelijke verplichting bestaat om een advocaat in te schakelen.
Als gevolg van deze uitspraak hebben verzekerden nu het recht op kosten van de rechtsbijstandsverzekeraar een eigen advocaat aan te wijzen als er sprake is van een gerechtelijke of administratieve procedure. Dit betreft voor een werknemer onder meer de procedures bij de kantonrechter en het UWV WERKbedrijf, voor een ambtenaar betreft dit onder meer de bezwaar- en beroepsprocedures bij rechtspositionele besluiten.
Hoewel de uitspraak vermoedelijk niet alleen positieve gevolgen heeft (de kans is immers groot dat hierdoor de polisvoorwaarden zullen worden aangepast en de premies van rechtsbijstandsverzekeringen omhoog zullen gaan. Hierdoor dreigt er een groter gat te ontstaan tussen de gesubsidieerde rechtshulp en de rechtsbijstandsverzekering), biedt dit verzekerden wel de mogelijkheid om een zelfgekozen advocaat in te schakelen.
Wilt u van deze mogelijkheid gebruik maken, dan is het advies dit vooraf en onder verwijzing naar de uitspraak van het Hof bij uw verzekeraar bekend te maken. Om de rekening van uw advocaat door de rechtsbijstandsverzekeraar betaald te krijgen, moet de opdracht door de rechtsbijstandsverzekeraar zijn verstrekt. Het recht op een vrije advocaatkeuze ontstaat als de rechtsbijstandsverzekeraar instemt met het voeren van een procedure. Er zijn echter situaties denkbaar dat de rechtsbijstandsverzekeraar een procedure (nog) niet wenselijk acht, bijvoorbeeld vanwege een gering financieel belang of de mogelijkheid van een schikking.
Tot slot vergoeden rechtsbijstandsverzekeraars de kosten van een advocaat vaak tot een bepaald maximumbedrag. Het is dan ook belangrijk hierop de polisvoorwaarden na te slaan.
Link: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:62012CJ0442:NL:HTML
