Het eerste artikel uit deze reeks gaf een overzicht van mogelijke vormen van fusies en overnames. In dit tweede artikel gaan we in op een aantal stappen die in de besluitvorming zijn te onderscheiden en de mogelijke rol van de or daarbij.
Bij een voornemen van fusie of overname schakelt de ondernemer bijna altijd externe deskundigen in. Zoals deskundigen die geïnteresseerde kopers zoeken, of een zakenbank om het verkooptraject te begeleiden, een accountant voor de financiële aspecten of advocaten die juridische bijstand leveren bij het verkooptraject.
Externe deskundigen
In de WOR is geregeld dat de ondernemer vooraf advies moet vragen aan de ondernemingsraad over het voornemen om deskundigen in te schakelen. Uit twee recente beschikkingen van de Ondernemingskamer blijkt deze verplichting, ook als deze deskundige niet door de directie maar door de aandeelhouder wordt ingeschakeld. Door een adviesaanvraag over het inschakelen van deskundigen kan de or worden geïnformeerd over de tijdsplanning en het verloop van het besluitvormingstraject. De or kan dit aangrijpen om rocedureafspraken te maken, waarin ook de rol van de ondernemingsraad is vastgelegd.
Een ander aanknopingspunt om tot procedureafspraken te komen ligt in artikel 24 lid 1 WOR. Daarin staat dat de ondernemingsraad moet worden geïnformeerd over plannen die in de ‘pijplijn’ zitten. Aan de hand van zo’n melding kunnen or en bestuurder ook procedure-afspraken maken.
Belangrijkste stappen in besluitvormingstraject
In het algemeen zijn bij ieder fusie of overnametraject twee belangrijke stappen te onderscheiden. Daarbij geldt steeds dat een advies, door de ondernemingsraad uit te brengen, van wezenlijke invloed kan zijn op de besluitvorming.
– een kandidaat-koper of partner kiezen
Vaak moet worden gekozen uit meerdere partijen, zeker bij een veilingverkoop. Daarbij wordt een verkoopprocedure opgezet om bieders met elkaar te kunnen vergelijken. Als de ondernemer wil gaan fuseren, het bedrijf verkopen of een samenwerking aangaan, dan blijft meestal een beperkt aantal serieuze kandidaten over. Daartussen moet hij kiezen. Van belang is dat de ondernemingsraad advies kan uitbrengen over die keuze, op een moment dat zijn advies nog wezenlijke invloed heeft.
– Intentieverklaring/voorwaardelijke overeenkomst
Zodra de ondernemer/aandeelhouder zijn voorkeur heeft bepaald voor een potentiële koper of fusiepartner, wordt het resultaat van de gevoerde onderhandelingen vastgelegd in een intentieverklaring of een koopovereenkomst. Als zo’n document wordt getekend voordat aan de ondernemingsraad advies is gevraagd, is dit al snel strijdig met de genoemde eis dat het or-advies nog wezenlijke invloed kan hebben op de besluitvorming. Heeft de ondernemer zich door ondertekening al aan de andere partij verbonden, waardoor hij zich niet meer kan terugtrekken, dan zal daarvan sprake zijn. Voor een or is het dus belangrijk om in een besluitvormingstraject, liefst aan het begin bij de procedureafspraken, al vast te leggen op welk moment het advies zal worden gevraagd.
Informatievoorziening
De ondernemingsraad heeft voldoende informatie nodig over de koper/partner en over de plannen die deze met de organisatie heeft. Dit betreft informatie die de eigen ondernemer zelf niet heeft maar die voor de or wel onmisbaar is om een goed advies te kunnen uitbrengen. Uit de rechtspraak blijkt dat de ondernemingsraad wel kan verlangen dat de ondernemer deze informatie bij de koper opvraagt. De ondernemer moet er dus voor zorgen dat de ondernemingsraad die informatie krijgt. De concept-overeenkomst is een relevante informatiebron voor de or. De Ondernemingskamer heeft recent nog beslist dat deze in beginsel aan de ondernemingsraad moet worden verschaft.
Gesprek met koper/fusiepartner
Een ondernemingsraad kan er prijs op stellen in gesprek te komen met vertegenwoordigers van de koper, voordat hij advies uitbrengt. Mocht deze bereid zijn afspraken met de ondernemingsraad te maken over het toekomstig beleid, dan kan de or dat laten meewegen bij zijn beoordeling van de betrouwbaarheid van de voorgestelde kandidaten.
Slot
In de besluitvormingsprocedures bij fusies en overnames zit een aantal momenten die bijna altijd terugkomen. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de ondernemingsraad daarbij goed wordt betrokken. We hebben een 10-stappenplan voor ondernemingsraden ontwikkeld waarin de verschillende stappen die aan de orde kunnen zijn, op een rij zijn gezet. In een volgend artikel in deze reeks gaan we verder in op de aandachtspunten bij de rol van de ondernemingsraad.
Reeks Fusie en Overname
1. Vormen van fusie en overname;
2. Verschillende fasen in het besluitvormingstraject;
3. Personele gevolgen;
4. Aandachtspunten rol ondernemingsraad;
5. Privatisering en aanbesteding.
